Het nieuwe Koningsplein: van een rotonde naar een groot stedelijk plein in hartje Brussel

De stedenbouwkundige vergunning voor de volledige heraanleg en de gevelverlichting van het emblematische Koningsplein in hartje Brussel werd toegekend.

Het Koningsplein zal eindelijk al haar pracht van weleer terugkrijgen dankzij een ambitieuze heraanleg van gevel tot gevel.​Terwijl momenteel slechts 20% van het Koningsplein bestemd is voor voetgangers en 80% voor gemotoriseerd verkeer zal na de heraanleg 85% van het plein autovrij zijn. ​​Het nieuwe plein wordt grotendeels op dezelfde hoogte aangelegd.​ ​​De gevels van alle 18^e-eeuwse neoklassieke gebouwen op het plein en andere gebouwen in de omgeving zullen worden verlicht om dit uitzonderlijke architecturale erfgoed in de schijnwerper te zetten.

Transformatie van het Koningsplein

Concreet voorziet het plan voor de heraanleg van het Koningsplein een ambitieuze transformatie van gevel tot gevel, met het grootste respect voor de geklasseerde historische erfgoedkenmerken.

Het plan is gebaseerd op twee fundamentele principes:

Door het autoverkeer aan de noordwestkant van het plein te concentreren, wordt de ruimte voor voetgangers en fietsers aanzienlijk vergroot. De historische voetpaden in blauwe hardsteen worden op hun huidige breedte behouden, hersteld met dezelfde materialen en uitsluitend bestemd voor voetgangers. In de Koningsstraat, de Regentschapsstraat en de Hofbergstraat worden de trottoirs ook verbreed, net als die langs de toegangswegen, om het comfort voor voetgangers te verbeteren en de ruimte te structureren. Alle arduinen stoepranden worden zoveel mogelijk hergebruikt.

In de zone tussen de trottoirs en de verkeersbeperkende paaltjes kunnen voetgangers zich vrij bewegen, maar delen ze de ruimte met fietsers, volgens het principe van een "ontmoetingszone". De concentratie van gemotoriseerd verkeer in een duidelijk afgebakende centrale zone creëert een meer intuïtieve verkeerssituatie voor fietsers, die de route van hun keuze kunnen kiezen, waardoor het risico op conflicten tussen fietsers en gemotoriseerd vervoer sterk wordt verminderd.

De centrale ruimte behoudt haar bestaande kenmerken en zal bestaan uit porfier mozaïekkasseien die gerenoveerd worden. De bestaande straatstenen worden in hun geheel hergebruikt en in hetzelfde bestaande patroon gelegd. Waar nodig zullen de ontbrekende exemplaren worden aangevuld met nieuwe identieke straatstenen, aangezien de bestaande porfierbestrating door de tijd is veranderd en op veel plaatsen is verminkt door asfaltreparaties.

Als gevolg van de nieuwe inrichting van het plein zal het standbeeld van Godfried van Bouillon zich nu volledig binnen de voetgangerszone voor de Sint-Jacobskerk op de Coudenberg bevinden en zal het opnieuw mogelijk zijn om gemakkelijk tot aan de voet van het standbeeld te wandelen. De sokkel van het bronzen standbeeld zal worden schoongemaakt en gerenoveerd.

Net als de materialen voor de bestrating wordt ook het bestaande straatmeubilair zoveel mogelijk behouden en hergebruikt. De bestaande paaltjes en kettingen worden verwijderd en vervangen door onopvallende paaltjes om het gemotoriseerde verkeer in goede banen te leiden. De straatverlichting blijft behouden maar soms verplaatst om de neoklassieke stedelijke compositie te respecteren. Nieuwe monumentale, op maat gemaakte banken in arduin met koperen details zullen worden geïnstalleerd rond de voet van het standbeeld en tegenover het Muziekinstrumentenmuseum en het Magritte Museum. ​​Het project houdt ook rekening met de toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit.

Verlichting van de omliggende gevels

Naast de volledige herinrichting van het Koningsplein omvat de vergunning ook de verlichting van alle neoklassieke gevels van het plein, de Sint-Jacobskerk-op-de-Koudenberg en het standbeeld van Godfried van Bouillon, evenals de verlichting van een aantal gebouwen en monumenten in de omgeving van het Koningsplein. Dit zijn onder andere alle gevels en beelden op het Museumplein en het voormalige paleis van de Graaf van Vlaanderen, nu het Rekenhof.

In overeenstemming met het gewestelijke verlichtingsplan is het belangrijkste doel van deze scenografische verlichting om de aantrekkingskracht van de Kunstwijk, de belangrijkste culturele en museale zone van Brussel, te versterken en de architecturale schoonheid van Brussel ook 's nachts te benadrukken.

Ter herinnering: in december heeft het Brussels Gewest reeds een stedenbouwkundige vergunning afgeleverd aan Beliris om andere emblematische gebouwen rond het Koningsplein te verlichten, waaronder de gevels van Bozar, het voormalige Hotel Ravenstein, het Muziekinstrumentenmuseum en het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten. De sculptuur/fontein 'Het Wervelend Oor' van Calder op de Coudenberg zal ook worden verlicht.

Met deze stedenbouwkundige vergunning op zak kan Beliris, als bouwheer van het project, nu overgaan tot de aanbestedingen en de administratieve procedures opstarten om de toekomstige werken voor te bereiden. Het totale budget voor het project voor de heraanleg van het Koningsplein wordt geraamd op ongeveer 5 miljoen euros.

Citaten

“Van een rotonde voor auto's naar een absolute blikvanger voor onze stad. Het Koningsplein krijgt eindelijk de verdiende heraanleg. Het plein ligt tussen het Koninklijk Paleis en de Kunstberg, en is omringd door enkele van de mooiste musea van Brussel, het was hoog tijd voor een grondige metamorfose om dit plein haar pracht van weleer terug te geven.
​De renovatie van dit emblematische plein komt er dankzij een zeer goede samenwerking tussen de Stad Brussel, het Brussels Gewest en Beliris,” zegt Ans Persoons, Brusselse Staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed.

"De heraanleg van het Koningsplein en de verlichting van de omliggende gebouwen is ongetwijfeld een van de projecten waar reikhalzend naar wordt uitgekeken. Dit ​ zal het aangezicht van een van de meest bezochte zones van onze hoofdstad een nieuwe vorm geven. Het project kan rekenen op de volledige expertise van de teams van Beliris, met als doel van het Koningsplein een aangename plek te maken om te flaneren en het plein en zijn omgeving te herontdekken. De heraanleg maakt er een erezaak van dat de verschillende gebruikers op een voorbeeldige manier en in alle veiligheid naast elkaar kunnen bestaan, met een speciale plaats voor voetgangers en fietsers. Beliris heeft een budget van ongeveer 5 miljoen euro uitgetrokken om de werkzaamheden uit te voeren," zegt Carine Lalieux, federaal minister bevoegd voor Beliris.

"Na bijna 10 jaar zal het Koningsplein eindelijk heringericht worden om er een volwaardig plein van te maken. Deze ambitie voor het Koningsplein werd gerealiseerd in uitstekend overleg met verschillende niveaus: namelijk Beliris, het Gewest en de MIVB, wat blijk geeft van de goede wil om te werken aan de verbetering van de openbare ruimte. De indrukwekkende omvang en fantastische gevels van dit plein maken deel uit van de route van bezoekers in onze hoofdstad, met grote musea die daar vlakbij liggen, zoals dat van Magritte. Met deze herinrichting zal iedereen er zijn plek vinden: voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en automobilisten," zegt Philippe Close, Burgemeester van de stad Brussel.