Hoe kies je het beste architectenteam voor een project?

De keuze van het architectenteam is een belangrijke eerste mijlpaal in een project. Zij bepalen immers hoe het toekomstige project er concreet zal uitzien. Voor de meeste projecten organiseren we dan ook een architectuurwedstrijd. Het is een doordacht proces met uitwisseling tussen de betrokken partners zoals de eigenaar of beheerder, de nodige experten, en de projectleider en jurist van Beliris. Bovenal steunen we hiervoor op het advies van dé expert ter zake: de Brusselse Bouwmeester.

Hechte samenwerking met BMA

Bij Beliris werken we met een interne methodologie en wedstrijdreglement voor de selectie van architectenteams. Hiermee waken we over de architecturale kwaliteit van onze projecten. Deze methodologie werd 5 jaar geleden opgesteld in nauwe samenwerking met de Brusselse bouwmeester (BMA) en stoelt op de 10 punten voor een goede wedstrijd zoals geformuleerd door de BMA.

Sindsdien vindt er regelmatig overleg plaats tussen BMA en Beliris over onze toekomstige opdrachten om te bepalen voor welke projecten een begeleiding door BMA interessant is. Voor maar liefst 90% van onze projecten is er een intensieve samenwerking met BMA voor de architectuurwedstrijd.

Eerste selectie op basis van competenties

Na de oproep voor kandidaten volgt een eerste selectie op basis van de aanwezige competenties in het team, aangehaalde referenties en een kwaliteitsnota.

De eerste screening gebeurt dus op basis van:

• de kwaliteiten die nodig zijn voor het project: architectuur, stedenbouw, burgerlijke bouwkunde, speciale technieken, …
• de ervaring die het team kan voorleggen,
• en hun motivatie.

In samenwerking met het team van de Brusselse Bouwmeester worden 4 architectenteams gekozen.

Het schetsontwerp

Deze kandidaten ontvangen een gedetailleerd bestek voor het project en worden uitgenodigd voor een bezoek ter plaatse.

De kandidaten krijgen dan enkele weken de tijd om een schetsontwerp in te dienen. Een dergelijke wedstrijdbundel telt vele pagina’s met tekst en afbeeldingen. Voor het geleverde werk ontvangen de architectenteams elk een vergoeding.

De kandidaten lichten hun ontwerp toe voor een jury van experten: het adviescomité. Gezien de hoeveelheid informatie krijgen de leden van de jury de kans om de wedstrijdbundels op voorhand door te nemen, maar er wordt hen gevraagd met een open geest aan het adviescomité deel te nemen. 

De jury

De jury van de architectuurwedstrijd wordt steeds samengesteld op maat van het project. Uiteraard maken een projectleider en jurist van Beliris hier deel van uit en, voor het merendeel van onze projecten, ook een medewerker van de Brusselse Bouwmeester.

Verder heb je een vertegenwoordiger van de eigenaar en/of de beheerder van de site, en tevens de betrokken gewestelijke of gemeentelijke administraties.

Er zetelen ook altijd verschillende onafhankelijke experten in de jury, bijvoorbeeld op het vlak van stedenbouw, architectuur of duurzaamheid. Ook gebeurt het dat Beliris zich bijkomend laat adviseren op het vlak van technische of budgettaire haalbaarheid van het project.

Tot slot is er de facilitator van Beliris, geen lid van de jury, maar iemand die toeziet op de methodologie van de wedstrijd. Hij of zij leidt de gesprekken in goede banen en waakt over het gestructureerd verloop van de dag.

Het adviescomité

In de voormiddag komen de architectenteams elk om beurt hun project voorstellen, gevolgd door een vragenronde.

In de namiddag overleggen de juryleden om samen tot een consensus te komen over welk ontwerp het beste voorstel is voor het project. Deze uitwisseling verloopt zeer gestructureerd, in twee rondes.

In de eerste ronde geeft elk jurylid beurtelings zijn mening over de ingediende ontwerpen. Ze benoemen elk vanuit hun eigen expertise wat ze de sterktes en zwaktes vinden van elk project in functie van de gunningcriteria zoals vooropgesteld in het lastenboek. De facilitator zal erop toezien dat ieder jurylid aan het woord komt en dat er geluisterd wordt naar ieders inzichten.

In de tweede ronde helpt de facilitator de juryleden om tot een consensus te komen. Dit proces verloopt volgens een open debat. Indien er uit dit debat geen eenduidige voorkeur komt, kan er overgegaan worden tot een stemming. Deze stemming hoeft niet per se doorslaggevend te zijn, maar is slechts een hulpmiddel om tot overeenstemming te komen.

De conclusies van de jury worden door Beliris neergeschreven, waarbij de gemaakte keuzes van de jury uitvoerig worden gemotiveerd. Dit document omvat steeds een duidelijke argumentatie in functie van de gunningscriteria, zoals duurzaamheid, stedelijkheid en budgettaire haalbaarheid.

Het dossier gaat daarna naar de Inspecteur van Financiën om te worden goedgekeurd. Pas daarna kan de winnaar worden bekendgemaakt. Ook de Brussels Bouwmeester communiceert over de uitslag van de architectuurwedstrijd door een Fact-sheet te publiceren op zijn website met de samenvatting van elk project.

Flexibel en evolutief

Deze methodologie is er als hulpmiddel voor de medewerkers van Beliris en om het verloop van de architectuurwedstrijd bij Beliris te uniformiseren, maar het is zeker geen rigide harnas. In overleg met het team van de Brussels Bouwmeester wordt de methodologie waar nodig bijgestuurd.

Kortom, met deze interne methodologie en wedstrijdreglement heeft Beliris de nodige middelen in handen om te waken over de architecturale kwaliteit van zijn projecten.